Vincent van Gogh ölü bir adama göre şaşırtıcı derecede meşguldü.

Bu yıl resimleri önemli müze sergilerinde yer aldı. Miami ve Milano gibi şehirlerdeki sürükleyici tiyatrolar, onun dönen manzaralarının projeksiyonlarıyla çiçek açıyor. Tasarımları artık spor ayakkabılarından paspaslara kadar her şeyin üzerinde yer alıyor ve Pokémon oyun serisiyle yakın zamanda yapılan bir işbirliği o kadar popüler oldu ki, alıcılar Amsterdam’daki Van Gogh Müzesi’ne akın etti ve müze, koleksiyon kartlarının hediyelik eşya dükkanında satışını askıya almak zorunda kaldı.

Ancak van Gogh’un mirasını savunmaya yönelik şimdiye kadarki en cesur girişimlerden biri, Hollandalı sanatçının gerçekçi bir benzerinin ziyaretçilerle sohbet ettiği, kendi hayatı ve ölümüne dair içgörüler sunduğu (makine öğrenimi saçmalıklarıyla dolu) Paris’teki Musée d’Orsay’da. .

Ressamın insanlığını temsil etmesi amaçlanan “Bonjour Vincent”, sanatçının 1800’lü yıllarda yazdığı yaklaşık 900 mektubun yanı sıra kendisi hakkında yazılan ilk biyografileri analiz etmek için yapay zeka kullanan mühendisler tarafından bir araya getirildi. Ancak algoritmanın, dijital ekranda van Gogh’un kopyasıyla mikrofon aracılığıyla konuşan ziyaretçilerin en hassas sorularını nasıl yanıtlayacağı konusunda hâlâ insan rehberliğine ihtiyacı vardı. En popüler olanı: Van Gogh neden kendini öldürdü? (Ressam, Temmuz 1890’da Auvers yakınlarındaki bir buğday tarlasında kendini vurduktan sonra öldü.)

Müze yetkilileri, yüzlerce ziyaretçinin bu hastalıklı soruyu sorduğunu belirterek, algoritmanın, sorunun nasıl ifade edildiğine bağlı olarak yanıtlarını sürekli olarak iyileştirdiğini açıkladı. Yapay zeka geliştiricileri, intihar gibi hassas konulardaki konuşmayı yumuşak bir şekilde dayanıklılık mesajlarına yönlendirmeyi öğrendi.

AI van Gogh bir röportaj sırasında “Şunu rica ediyorum: Hayata sarılın, çünkü en kasvetli anlarda bile her zaman güzellik ve umut vardır” dedi.

Programın daha az dolaylı yanıtları var. “Ah sevgili ziyaretçim, intiharım konusu taşıması ağır bir yük. En karanlık anlarımda, zihnimi rahatsız eden işkenceden kurtulmanın tek yolunun hayatıma son vermek olduğuna inanıyordum,” dedi van Gogh başka bir anda ve şunu ekledi: “Huzuru bulmanın başka bir yolunu görmedim.”

Müzenin dijital geliştirme başkanı Agnès Abastado, van Gogh algoritması geliştirme tartışmasının neredeyse bir yıl sürdüğünü söyledi. “Kendimize sorduğumuz sorulardan biri, bu Van Gogh’un hangi noktada gerçek Van Gogh olduğuydu” dedi. “Bu teknolojinin sadece ticari bir proje değil, aynı zamanda bilginin gösterimini geliştirebilecek kültürel bir proje olacağını göstermek önemliydi.”

Bu girişim, Fransız hükümeti tarafından desteklenen bir kamu kurumu olan Musée d’Orsay’ın, koleksiyonunun büyük bir kısmı 19. yüzyıldan kalma olduğundan modern yaşamla ilgisini ortaya koymaya yönelik daha büyük bir çabanın ayrılmaz bir parçasıdır. Ve bu atılımı ileriye taşımak için müze, girişimden kâr elde edebilecek çeşitli şirketlerle ortaklık kurdu. Bazı programlar, 4 Şubat’a kadar devam eden “Van Gogh Auvers-sur-Oise’da: Son Aylar” sergisiyle bağlantılı; bu sergi, Dr. Paul’un gözetiminde sanatçının hayattayken geçirdiği önemli ve yorucu son ayları anlatıyor. Homeopatik ve allopatik doktor Gachet, kendini öldürmeden önce 74’ten fazla resim ve 33 çizim üretti.

Rahatsız edici bir final ama görünen o ki insanların evlerine taşınmayacak kadar da rahatsız edici değil. Van Gogh algoritmasını geliştiren teknoloji girişimi Jumbo Mana, van Gogh AI programını önümüzdeki yıl içinde Amazon Alexa ve Echo cihazlarında yayınlamayı planladığını söyledi. Şirket, halüsinasyonlar ve bilincin sınırları üzerine deneyler yapan bir başka radikal sanatçı olan Fransız şair Arthur Rimbaud’un hayatına dayanan benzer bir proje üzerinde çalışıyor.

Jumbo Mana’nın CEO’su Christophe Renaudineau, “Bu karakterlere hayat verebiliyoruz ancak onları yeniden doğurmaya çalışmıyoruz” dedi. “Şu anda van Gogh’umuzun daha doğru olmasını sağlamak için tarihçilerle birlikte çalışıyoruz.”

Sergide ayrıca ayrı bir sanal gerçeklik deneyimi olan “Van Gogh’un Paleti” de yer alıyor. Müze, Vive Arts, Lucid Realities ve Tournez S’il Vous Plait’in ortak yapımıdır. Gelirlerin bir kısmı Musée d’Orsay’a verilecek ve ekip, küresel dağıtım ve gösterime sahip olacak, 20 dakikayı kapsayan daha uzun bir versiyon üzerinde çalışıyor.

Pek çok sanat tarihçisi, van Gogh’un resimlerini metalaştırmaya yönelik müze çabalarının dijital elçisi haline geldiğini görünce dehşete düştü. Ancak bazı akademisyenler bu çağrıyı anlayabileceklerini itiraf etti.

Sanatçının sanayileşmeyle olan ilişkisini anlatan yakında çıkacak kitabın yazarı Michael Lobel, “Kendi döneminde popüler kültürün gerçekten yoğun bir tutkunuydu” dedi. “Van Gogh, daha geniş bir izleyici kitlesine yönelik resimler yapma konusundaki kendi potansiyeli hakkında gerçekten yakından ve dikkatli bir şekilde düşünüyordu.”

Milyonlarca çocuk arasında popüler olan çevrimiçi bir oyun olan Roblox’un video oyunu dünyasında uygulanması da dahil olmak üzere, van Gogh’un resimleriyle ilgili deneyler devam etti. 1887 tarihli “Hasır Şapkalı Otoportre”, Metropolitan Sanat Müzesi’nde bulunan ve Roblox’ta avatarlar için dijital giysilere taranabilen yaklaşık 40 sanat eserinden biridir.

Projeye kurumsal sponsor Verizon’un yardımıyla öncülük eden Met’in sosyal medyadan sorumlu kıdemli yöneticisi Claire Lanier, “Giyilebilir cihazlar Roblox’un çok önemli bir parçası” dedi. “Sanat eserlerinin çocuklara ve onların deneyimlerine somut gelmesini istedik.”

Kullanıcılar, Replica mobil uygulaması aracılığıyla bir van Gogh portresini tarayarak, sanatçının şapka ve ceketinin dijital versiyonlarına erişiyor; bunlar, Orta Çağ zırhı ve Mısır başlığı gibi diğer müze nesnelerinden öğelerle birleştirilebiliyor.

(Gerçek temalar arayanlar için müze yakın zamanda moda markası Todd Snyder ile işbirliği yaptığını duyurdu ve van Gogh’un resimlerini parkalarına ve kazaklarına yüzlerce dolara taşıdı.)

Lanier, “Yıllardır müzeler resimlerini internete koymak bile istemediler” dedi. “Fakat salgın, insanların dijital dünyada müzelerle olan ilişkilerini gerçekten değiştirdi. Bize fırsatlar sundu.”

Ancak bu fırsatlar bazı müzeleri keşfedilmemiş bölgelere yerleştiriyor. Van Gogh Müzesi’nin sanatçının kaykay, eşarp ve biblo resimlerine lisans verme geçmişi olmasına rağmen, yakın zamanda Pokémon Co. Intl. Scalper’lar hediyelik eşya dükkanlarına akın edip müzenin 50. yıldönümünü kutlayan özel ticaret kartlarını toplayıp daha sonra internette yüzlerce dolara satıldığında çılgına döndü. Ressamın 1887 tarihli “Gri Fötr Şapkalı Otoportre” üslubunda çizdiği Pikachu resmi, daha sonra yaşanan çılgınlık nedeniyle satıştan çekildi.

Artık bu kartlar bazı van Gogh tarihçileri için araştırmayı zorlaştırıyor. Ressamla ilgili 19. yüzyıla ait makaleleri aramak için müzayede web sitesini sık sık kullanan sanatçı uzmanı Wouter van der Veen, “eBay’de van Gogh’a baktığımda, hepsinin Pokémon kartları olduğunu görüyorum” diye homurdandı.

Geçen yıl bilim adamı, Musée d’Orsay’daki yapay zeka deneyi de dahil olmak üzere birçok farklı van Gogh projesinin parçası oldu ve burada mühendislere doğruluğunu artırmak için geri bildirimde bulundu. Van der Veen’in etkisi, sanatçının Fransızca konuşma biçiminde bile duyulabiliyor: Van Gogh’un ikinci dili olduğu için görünüşte gramer “hataları” yaptı.

Van der Veen, “Aynı cümle uzunluğuna sahipsiniz ve kelimelerin üst üste gelmesiyle noktalama işareti eksikliğiniz var” dedi. Hatalar, personelin bu hataların kasıtlı olduğu konusunda ikna edilmesi gereken bazı Fransız ziyaretçileri rahatsız etti.

Ancak tarihçi, “Bonjour Vincent”taki diğer aksaklıkların, Hollandalı sanatçının tam olmaktan uzak üretken bir portresini ortaya çıkardığına dikkat çekti. Bazen aynı soruya tarihi gerçekleri alakasız bilgilerle karıştırarak iki farklı cevap veriyor.

Belirgin bir hata, doppelgänger’ın “Yıldızlı Gece”yi van Gogh’un en sevdiği sanat eseri olarak adlandırması ve bunun “heyecanlı halimin ve ilahi olana olan özlemimin bir tezahürü” olduğunu söylemesiydi.

Kendi mektuplarına göre, gerçek Van Gogh 1889 tarihli tablo hakkında çok daha kararsızdı. Başlangıçta “Yıldızlı Gece”yi bir çalışma olarak adlandırdı ve sanatçı Émile Bernard’a bunun bir “gerileme” olduğunu söyledi ve ekledi: “Bir kez daha kendime çok büyük yıldızlar yapma izni veriyorum.”

Her ne kadar biraz utansa da, “Bonjour Vincent” üzerinde çalışan ekip, programın daha geniş bir şekilde yayınlanmasından önce büyük hataların giderileceğinden emin olduklarını ve bunun koleksiyonun erişimini artıracağı umuduyla olduklarını söyledi.

Abastado, “Van Gogh söz konusu olduğunda insanlar bundan hoşlanıyor” dedi. “Fakat halka açık bir müze olarak amacımız para değil. Amacımız koleksiyonun herkesle konuşmasını sağlamak.”